ಆ್ಯಪ್ನಗರ

ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಅಕ್ಷರಮಾಲಿಕೆಯಲಿ ಚೈತ್ರಗಾನ

ಬಿಸಲ ಕುಡಿದು ಬೆವತಿದ್ದರೂ ನೆಲದ ಪಸೆ ಹೀರಿದ ಮರಗಿಡಗಳು ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದು ಮಧುಮಾಸವಾಗಿದೆ. ಹೂವಿನ ರಸ ಮಧುವನ್ನು ಸವಿದ ಕೋಗಿಲೆಯ ಇಂಚರ ಗಾನ ಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹೃನ್ಮನಗಳನ್ನು ಅರಳಿಸುತ್ತವೆ. ಚೈತ್ರಗಾನದ ಸವಿ ಕಂಡ ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ಉದಿತ ದಿನ ಮುದಿತ ಮನ ಎಂದೇ ಉದ್ಗರಿಸುತ್ತಾರೆ.

Vijaya Karnataka 6 Apr 2019, 12:00 am
* ಡಾ. ಜಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ
Vijaya Karnataka Web atma kogile1


ವಸಂತ ಋುತುವಿನ ಮೊದಲ ತಿಂಗಳೇ ಚೈತ್ರಮಾಸ. ಬೇಂದ್ರೆ ಹೇಳುವಂತೆ 'ಬಿಸಿಲು ಕುಡಿದು ಬೆವತಿದ್ದರೂ' ನೆಲದ ಪಸೆ ಹೀರಿದ ಮರಗಿಡಗಳು ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆನಂದವನ್ನು ಬಗೆ ಬಗೆಯ ಬಣ್ಣದ ಹೂ ಬೆಡಗಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಷಿಸುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಅಖಿಲ ಜೀವಜೀತಕ್ಕೆ ಹೂಗಂಪಿನ ಜೊತೆಗೆ ಮಾವು, ನೇರಳೆ, ಸೀಬೆ, ಕಿತ್ತಳೆ, ಹಲಸು ಮುಂತಾದ ಫಲನೀಡಿ ಜೀವ ಪೋಷಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದು 'ಮಧುಮಾಸ'. ಹೂವಿನ ರಸ ಮಧು. ಅದನ್ನು ಸವಿದ ಮಧು ಕರನ ಝೇಂಕಾರ, ಕೋಗಿಲೆ ಹಾಗೂ ಇತರ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಇಂಚರ ಮಧುರವಾದ ಚೈತ್ರಗಾನ. ಅದನ್ನು ಬೇಂದ್ರೆಯವರು,

ಉದಿತ ದಿನ!ಮುದಿತ ವನ|

ವಿಧವಿಧ ವಿಹಗಸ್ವನ|

ಇದುವೆ ಜೀವ, ಇದು ಜೀವನ|

ಪವನದಂತೆ ಪಾವನ|| (ವಸಂತಮುಖ)

ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ತರು ಸಮೂಹಗಳು ಪುಷ್ಪಾಲಂಕೃತವಾಗಿ ಏಳಿಗೆಯನ್ನು ಕಾಣುವ ದಿನ (ಉದಿತ) ಮತ್ತು ಇಡೀ ವನ ಹಿಗ್ಗಿನಿಂದ, ನಲಿವಿನಿಂದ (ಮುದಿತ) ಇರುವ ಕಾಲ. ಆ ಆನಂದವನ್ನು ಪ್ರಕಟಪಡಿಸುವ ವಿವಿಧ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಗಾನ ವೈಭವ ಸ್ವರ್ಗಸದೃಶ. ಹಾಗಾಗಿ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿರುವುದೇ ಜೀವನ ಸಾರ್ಥಕ್ಯ. 'ಪವನದಂತೆ ಪಾವನ'.

ಚೈತ್ರದ ಮೊದಲ ದಿನ

ಆ ಮಾಸದ ಮೊದಲ ದಿನ ಯುಗಾದಿ. ಅಂದರೆ ಹಳೆಯದನ್ನು ಮತ್ತು ಹೊಸತನ್ನು ಬೆಸೆಯುವ, ಸಿಹಿಕಹಿ ಒಂದಾಗಿಸುವ, ಮನುಜ ಪ್ರಾಣಿ ಸಸ್ಯ ಸಂಕುಲ, ಖಗಕುಲಗಳ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಹೊಸೆದು ಹೊಸತಾಗಿಸುವ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಬೇಂದ್ರೆ ಪ್ರತಿಮಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಅದು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಯುಗಾದಿ ಹಬ್ಬದ ಒಬ್ಬಟ್ಟಿನ ಸವಿಯಂತೆ ರುಚಿಸಿದೆ.

ಯುಗ ಯಗಾದಿ ಕಳೆದರೂ|

ಯುಗಾದಿ ಮರಳಿ ಬರುತಿದೆ|

ಹೊಸ ವರುಷಕೆ ಹೊಸ ಹರುಷವ |

ಹೊಸತು ಹೊಸತು ತರುತಿದೆ|| (ಯುಗಾದಿ)

ಆ ಕವನದಲ್ಲಿ ಯುಗಾದಿ ಸಾರುವ ಜೀವನ ತತ್ವವನ್ನು ಕವಿ ಹೀಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬೇವಿನ ಕಹಿ ಬಾಳಿನಲ್ಲಿ |

ಹೂವಿನ ನಸುಗಂಪು ಸೂಸಿ|

ಜೀವ ಕಳೆಯ ತರುತಿದೆ||

ಭೃಂಗದ ಸಂಗೀತ

ಯುಗಾದಿ ಎಂದರೆ 'ಹೊಂಗೆ ಹೂವ ತೊಂಗಲಲ್ಲಿ| ಭೃಂಗದ ಸಂಗೀತ ಕೇಳಿ| ಮತ್ತೆ ಕೇಳಿ ಬರುತಿದೆ! ಎಂಬ ಅಚಲ ಮತ್ತು ಚಲ ಚೇತನಗಳ ಮೂಕ ಸಂವಾದ. 'ಕಮ್ಮನೆ ಬಾಣಕೆ ಸೋತು| ಜುಮ್ಮನೆ ಮಾಮರವು ಹೂತು| ಕಾಮಗಾಗಿ ಕಾದಿದೆ||' ಎಂಬ ನಿಸರ್ಗ ಸಹಜ ಪ್ರೀತಿ. ಅದನ್ನು ತಿಳಿದು ಮನುಷ್ಯನಾದವನು ವಾದ ಬಿಟ್ಟು, ಸಂವಾದಿಯಾಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಕಿವಿಮಾತು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಇದು ಯುಗಾದಿ|

ಆಗಿರು ಸಂವಾದಿ|

ಏಕೆ ವಾದ ಬೀದಿ! (ಇದು ಯುಗಾದಿ)

ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಡನಾಟ

ಯುಗಾದಿ ಹಬ್ಬದ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ರೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿಸಿ ರೂಪಕಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೀಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

'ಮನೀಮನಿಗೆ ತ್ವಾರಣಾ ಕಟ್ಟಿ ಮನದ ಹೂರಣಾ ರುಬ್ಬಿದರ ಶರಣರ ದಾಸರ ಹಬ್ಬದ ಮಾತು ಜನರಿಂದ ಜನಕ್ಕ ಹಬ್ಬಿದರೆ ಗಾಳಿ ವೇದ ಓದುತಾವ. ಬಿದಿರು ಕೊಳಲೂದತಾವ' (ಜಗಕ್ಕಧಿಆದಿ ಇಲ್ಲಾ)

ಚೈತ್ರಮಾಸದಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಪ್ರಕೃತಿ ತನ್ನೊಳಗಿನ ಮಧುಗಾನವನ್ನು ಉಲಿಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅದರ ಒಲವು ನಲಿವನ್ನು ಬೇಂದ್ರೆ ಬಣ್ಣಿಸಿರುವ ರೀತಿ ಅನನ್ಯವಾಗಿದೆ.

'ಎಲೆಯಲೆಯಲಿ ಅದು ಒಲೆತು ನಲಿದಿತೋ|

ಮುಗುಳು ಮೊಗ್ಗೆ ಅರಳಿಸುತ ಕೆಲೆದಿತೋ|

ಮಧುಗಾನದಿ ತನ್ನೊಳಗನುಲಿದಿತೋ...|

ಆಗಿ ಗಾಳಿ ಬಳ್ಳಿ ಇಗೋ....||' (ಜೀವಾಳದ ಆಸೆ)

ಬೆಳದಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅರಳಿ ಕಂಪು ಸೂಸುವೆ ಅಚ್ಚ ಬಿಳಿ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಕಂಡಾಗ ಉದಿಸುವ ಮಧುರಭಾವದ ಸೆಳೆತವನ್ನು ಕವಿ ನಾದ, ಲಯ, ಕಂಪು, ಆಹ್ಲಾದದಲ್ಲಿ ತೂಗುಯ್ಯಾಲೆ ಆಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ತೋಯ್ದಾಡುವ ಆನಂದವೇ ಕಾವ್ಯ ರಸಿಕರ ಚೈತ್ರಗಾನ.

'ಮೂಗಾಳಿಯ ಮೂಗುದಾರ|

ಎಳೆವುದು ಹೇ ಮಧುವ ಬಾರ|

ಮಧು ಚುಂಬನ ಬೇಗ ತಾರ|

ಹಾಡುವದೀ ಗಾಳೀ|

ಒಲವಿನ ಹೊಸಕಾಳೀ|

ಕವಿಯ ರೂಪ ತಾಳಿ|

ಆ, ಹಾ, ಹಾ, ಮಲ್ಲಿಗೆ||' (ಮಲ್ಲಿಗೆ)

ರಸಜ್ಞನಾದವನು ವಸಂತ ಬನದ ಕುಸುಮಗಳ ಬಣ್ಣ ಕಂಪಿನ ಸುಖದಲ್ಲಿ ಓಲಾಡಿ ನಯನಾನಂದದಲ್ಲಿ ಸವಿದುಣ್ಣಬೇಕು, ಮಾಗಬೇಕು. ಹಾಳು ಮಾಡದೆ ಅದನ್ನು ಜೇನಿನಂತೆ ಚಪ್ಪರಿಸಿ ಸಿವಿಯಬೇಕು ಎಂಬ ರಸಿಕ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಬೇಂದ್ರೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

'ಸವಿಯೆ ಚೆಲುವಿನ ಜೇನು|

ಹೂ ಕೀಳಬೇಕೇನು?

ನೋಟ ಕೂಟವು ಸಾಕು ಮಾಗುತ್ತಿರು||'. (ಹೂವೆ)

ರಸಿಕ ಸಹೃದಯ ವಿಕಾಸಗೊಂಡು ಬಾನಿನತ್ತ ಸಾಗಬೇಕು. ಬೆಳಕನ್ನು ಬಿತ್ತಬೇಕು. ಐಹಿಕದ ಕರಣಮಿತಿ ಅರಿತು ಜೀವನವನ್ನು ಸುಗಂಧಮಯವಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬ ಮನುಜ ಬದುಕಿನ ದರ್ಶನವನ್ನು ಬೇಂದ್ರೆ ರೂಪಕಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೀಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

'ಮೈಯ ಬಾನೊಳಗೆತ್ತು|

ಅಲ್ಲಿ ಬೆಳಕನ್ನು ಬಿತ್ತು|

ಮಣ್ಣನ್ನು ಕಂಪತ್ತ ಹೊರಳಿಸುತಿರು||'. (ಹೂವೆ)

ಮುಂದಿನ ಲೇಖನ

Vijay Karnataka News App: ನಿಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ನಡೆಯುವ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನುಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತೀರಾ? ಹಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಆ್ಯಪ್‌ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ರಿಪೋರ್ಟ್‌ ಕಳಿಸಿ
ಲೇಟೆಸ್ಟ್‌ ನ್ಯೂಸ್‌ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ, Vijay Karnataka ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ಪೇಜ್‌ ಲೈಕ್‌ ಮಾಡಿರಿ