ಕಳೆದೊಂದು ತಿಂಗಳಿನಿಂದೀಚೆಗೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳದ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಬಿರುಕು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಪ್ರಬಲ ಕಾರಣಗಳಿವೆ.

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ನೇಪಾಳ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟ್ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿನ (ಎನ್‌ಸಿಪಿ) ಆಂತರಿಕ ಕಲಹ. ಆ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಧಾನಿ ಕೆಪಿ ಶರ್ಮಾ ಒಲಿ ಅವರು ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ‘ಪ್ರಚಂಡ’ ಸೇರಿದಂತೆ ಪಕ್ಷದ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕರ ಬಂಡಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಚೀನಾ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿ ಈ ಆಂತರಿಕ ಕಲಹಕ್ಕೆ ತೇಪೆ ಹಚ್ಚಿದೆ. ತಮ್ಮನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಚೀನಾ ಪರ ಮಾತನಾಡುವುದು ಪ್ರಧಾನಿ ಒಲಿ ಶರ್ಮಾ ಅವರಿಗೆ ಮರ್ಜಿಯ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳ ನಡುವೆ ಗಡಿಭಾಗದ ಕಾಲಾಪಾನಿ-ಲಿಪುಲೇಖ್ ಯಾರದ್ದು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೇ ವಿವಾದ ಇದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ ಮಾತುಕತೆಯೇ ಹೊರತು ಸಂಘರ್ಷವಲ್ಲ.

ಭಾರತದ ಜತೆಗೆ 1,800 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವ ನೇಪಾಳದ ಜನತೆ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಭಾರತದ ಜತೆಗೇ ಭೌಗೋಳಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದವರು. ಆದರೆ ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ ಚೀನಾದ ಹಂಗಿಗೆ ನೇಪಾಳ ಸಿಲುಕಿದೆ.

ನೀನಾ ಚೀನಾ - 10: ಕೊರೊನಾ ಮೂಲದ ತನಿಖೆಗೆ ಚೀನಾ ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದೇಕೆ?

ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಚೀನಾದ ಹೂಡಿಕೆ ಅಷ್ಟಕ್ಕಷ್ಟೇ ಇತ್ತು. ಆದರೆ 2014ರಲ್ಲಿ ದಿಢೀರನೆ ಭಾರತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತದ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಆ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಕಾರುಬಾರು ಜೋರಾಯಿತು. 2017ರಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಮಹತ್ತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ‘ಒನ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಒನ್ ರೋಡ್’ ಯೋಜನೆಗೆ ನೇಪಾಳವೂ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೂಡಿರುವ ಚೀನಾ, ಅಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲೂ ನೇರವಾಗಿ ಮೂಗು ತೂರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈಗ ನೇಪಾಳಕ್ಕೆ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿರುವ ವಿದೇಶಿ ನೇರ ಹೂಡಿಕೆಗಳ ಪೈಕಿ ಶೇ.90ರಷ್ಟು ಚೀನಾದ್ದೇ ಆಗಿದೆ!

ನೀನಾ ಚೀನಾ-9: ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯ ಆಗಲಿದೆಯೇ ಭಾರತ?

ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್ ಸೇಟಿ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ, ಪೊಖಾರಾ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್, ತ್ರಿಶೂಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಬೃಹತ್ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಹೂಡಿಕೆ ಇದೆ. ಬುದ್ಧನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಲುಂಬಿನಿಯನ್ನು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಲಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು 3 ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ಹೂಡಲು ಏಷ್ಯಾ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್ ಆಂಡ್ ಕೋಆಪರೇಷನ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ಈ ಫೌಂಡೇಷನ್‌ಗೆ ಅನುದಾನ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು ಚೀನಾ ಸರಕಾರ. ಚೀನಾ ಹೀಗೆ ಭರಪೂರ ಹೂಡಿಕೆ, ಸಾಲವನ್ನು ಕೊಡುವುದರಿಂದ ನೇಪಾಳ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ನೇತೃತ್ವದ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ಅವಲಂಬನೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹೀಗೆ ನೇಪಾಳವನ್ನು ತನ್ನ ಹೂಡಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಸಾಲದ ಬಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಡವಿ ಹಾಕಿರುವ ಚೀನಾ, ಇದೀಗ ಭಾರತದ ವಿರುದ್ಧ ನೇಪಾಳವನ್ನು ಎತ್ತಿಕಟ್ಟಲು ದೊಡ್ಡ ಹುನ್ನಾರ ನಡೆಸಿರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಚೀನಾದ ಮರ್ಜಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ನೇಪಾಳದ ಪ್ರಧಾನಿ ಪ್ರಸಾದ್ ಶರ್ಮಾ ಒಲಿ ಅವರು, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರತ ವಿರೋಧಿ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಕೋವಿಡ್-19 ವೈರಸ್ ಚೀನಾದಿಂದ ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಹಬ್ಬಿರುವುದು ಸತ್ಯವಾಗಿದ್ದರೂ, ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗಿದ್ದರೂ ಭಾರತದಿಂದ ಬರುತ್ತಿರುವವರಿಂದ ಕೊರೊನಾ ಹರಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ ಒಲಿ. ಅಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಭಾರತದ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ತನ್ನ ನೆಲ ಎಂದು ತೋರಿಸುವ ಹೊಸ ನಕಾಶೆಯನ್ನೂ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ನಿರ್ಣಯ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ವಿಧೇಯಕವನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದೆ.

ನೀನಾ ಚೀನಾ, ಭಾಗ-8: ಡಾಲರ್‌ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣು, ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವುದೇ ಚೀನಾದ ‘ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ’ ಅಸ್ತ್ರ?


ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಶೇ. 80ರಷ್ಟು ಜನ ಹಿಂದೂಗಳೇ. ಶೇ. 10ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಬೌದ್ಧರಿದ್ದಾರೆ. 2007ರ ತನಕವೂ ನೇಪಾಳವನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಏಕೈಕ ಹಿಂದೂ ರಾಷ್ಟ್ರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. 1996 ಮತ್ತು 2006ರ ತನಕ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ನೇಪಾಳಿಗರ ನಾಗರಿಕ ದಂಗೆಯನ್ನು ಮಾವೋವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕಾರದ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಸಂಘರ್ಷ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ, ನೇಪಾಳ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಾರ್ಟಿ ನೇಪಾಳ್, ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ ನೇಪಾಳ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ ನೇಪಾಳ ಎಂಬ ಪಕ್ಷಗಳಿವೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ರಾಜಾದಿಪತ್ಯ ಅಂತ್ಯವಾದ ಬಳಿಕ ‘ಸೆಕ್ಯುಲರ್’ ರಾಷ್ಟ್ರ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಬೆಲ್ಟ್ ಆಂಡ್ ರೋಡ್ ಇನೀಶಿಯೇಟಿವ್ (ಬಿಆರ್‌ಐ) ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಚೀನಾದ ಸಾಲದ ಬಲೆಗೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಸಿಲುಕಿತ್ತು. ಈಗ ನೇಪಾಳದ ಸರದಿ.