ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌: ಗೋವಾ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಪೋರ್ಚ್‌ಗಲ್‌, ಅಂಚೆ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಈಸ್ಟ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ನೆರವು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು. 1871 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 1 ರಂದು ಪೋರ್ಚ್‌ಗೀಸ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಈ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳು ಪೋರ್ಚ್‌ಗೀಸ್‌ ವಸಾಹತುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಂಚೆ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳನ್ನು ಪೋರ್ಚ್‌ಗೀಸ್‌ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿತ್ತು.

ಆ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳ ಮೇಲೆ ಇಂಡಿಯಾ ಪೋರ್ಚ್‌ ಸರ್ವಿಸ್‌ ಪೋಸ್ಟ್‌ ಎಂದು ಅಚ್ಚು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಗೆಯ ಕಾಗದವನ್ನು ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪೋರ್ಚ್‌ಗೀಸ್‌ ಭಾರತ ಅಂಚೆ 1877 ರಲ್ಲಿ ಕಿರೀಟ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ರಿಂದ 300 ರೂ. ಮುಖಬೆಲೆಯ 9 ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳಿದ್ದವು. ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೊರಬಿದ್ದ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಎರಡು ಕಿರೀಟಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು.

1882 ರ ನಂತರ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳು ಚಲಾವಣೆಗೆ ಬಂದವು. ಇಲ್ಲಿನ ಉಳಿದ ವಸಾಹತುಗಳೂ ಕ್ರಮೇಣ ಇದೇ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದವು. ಗೋವಾ ಮುಂದೆ ಪೋರ್ಚ್‌ಗೀಸರ ಪ್ರಮುಖ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಪೋರ್ಚ್‌ಗೀಸ್‌ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ವೈಸ್‌ರಾಯ್‌ ಕಚೇರಿ ಇಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು.

ಪೋರ್ಚ್‌ಗೀಸ್‌ ಭಾರತದ ವಸಾಹತುಗಳಲ್ಲಿ ಗೋವಾ ಭೂ ಪ್ರದೇಶವೇ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿತ್ತು. ಅದು ಕಡಲ ತೀರ ದ್ವೀಪ ಹಾಗೂ ಭೂ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ಜನವಸತಿ ಕೂಡಾ ಹೆಚ್ಚಾಗಿಯೇ ಇತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಗೋವಾ ಇನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಅಂಚೆ ಕೂಡಾ ಶುರುವಾಗಿ ಐದು ಕಚೇರಿಗಳು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.