ಆ್ಯಪ್ನಗರ

ಕೈವಾರದ ಅಭಯಹಸ್ತದ ಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ

ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೈವಾರವು ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರಿ. ನಾಲ್ಕು ಯುಗಗಳ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಹರಿ, ಹರ ಮತ್ತು ಗುರುವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಕೃತಯುಗದಲ್ಲಿ ದೇವೇಂದ್ರನಿಂದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದೇವಾಲಯವೇ ಶ್ರೀಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ.

Vijaya Karnataka 20 Aug 2019, 5:00 am
*ಬಿ ದ್ಯಾವಪ್ಪ
Vijaya Karnataka Web amarnarayanaswamy of the kaivara abhayahastha
ಕೈವಾರದ ಅಭಯಹಸ್ತದ ಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ

ಚಿಂತಾಮಣಿ:
ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೈವಾರವು ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರಿ. ನಾಲ್ಕು ಯುಗಗಳ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಹರಿ, ಹರ ಮತ್ತು ಗುರುವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಕೃತಯುಗದಲ್ಲಿ ದೇವೇಂದ್ರನಿಂದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದೇವಾಲಯವೇ ಶ್ರೀಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ.

ಪಂಚಲಿಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರ: ದ್ವಾಪರಯುಗದಲ್ಲಿ ಕೈವಾರದ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದ ಬಕಾಸುರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷ ಸನನ್ನು ಭೀಮನು ಸಂಹರಿಸಿದನು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಭೀಮನು ಲಿಂಗವೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. ಈ ಲಿಂಗವು ಭೀಮಲಿಂಗೇಶ್ವರನೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಪಾಂಡವರೈವರೂ ಒಂದೊಂದು ಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಕೈವಾರ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಪಂಚಲಿಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಕೃತಯುಗದಲ್ಲಿ ವೃತ್ರಾಸುರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷ ಸನನ್ನು ಸಂಹಾರ ಮಾಡಿದ ಅಮರೇಂದ್ರನು ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾ ದೋಷವನ್ನು ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದನು ಎಂದು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀಮಹಾವಿಷ್ಣುವು ಅಮರನಾರಾಯಣನೆಂದೇ ಪ್ರತೀತಿ. ತಿರುಮಲದ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿಯ ಮೂಲವಿಗ್ರಹ ವರದಹಸ್ತದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದರೆ, ಕೈವಾರದ ಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಮೂಲ ವಿಗ್ರಹವು ಅಭಯಹಸ್ತದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಸಸ

ಏಕಚಕ್ರಪುರ: ಸೂರ್ಯಪುತ್ರಿ ಯಮುನಾದೇವಿಯು ಈ ಸ್ವಾಮಿಯ ಅನನ್ಯ ಭಕ್ತಿಳಾಗಿರುತ್ತಾಳೆ. ಯಮುನಾದೇವಿಯು ಪೂಜಾ ಕೈಂಕರ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರಲು ಸೂರ್ಯದೇವನು ಕ್ಷ ಣಕಾಲ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ನಿಂತಾಗ ಸೂರ್ಯದೇವನ ರಥದ ಒಂದು ಚಕ್ರದ ನೆರಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದುದರಿಂದ ಕೈವಾರಕ್ಕೆ ಏಕಚಕ್ರಪುರವೆಂದು ನಾಮಕರಣವಾಯಿತು.

ಲಕ್ಷ ್ಮಣ ತೀರ್ಥ: ತ್ರೇತಾಯುಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮ, ಸೀತೆ, ಲಕ್ಷ ್ಮಣ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದರು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಲಕ್ಷ ್ಮಣ ತೀರ್ಥವೇ ಸಾಕ್ಷಿ. ಸೀತಾಮಾತೆಗೆ ಬಾಯಾರಿಕೆಯಾದಾಗ ಲಕ್ಷ ್ಮಣನು ಬಾಣದಿಂದ ನೀರನ್ನು ತೆಗೆದನು. ಇದು ಕೈವಾರ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ ್ಮಣ ತೀರ್ಥವಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ.

ಕಾಲಜ್ಞಾನಿ ಕೈವಾರದ ತಾತಯ್ಯನವರೆಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿರುವ ಶ್ರೀಯೋಗಿನಾರೇಯಣ ಯತೀಂದ್ರರು ಅಮರನಾರೇಯಣಸ್ವಾಮಿಯ ಅಂಶದಿಂದಲೇ ಹುಟ್ಟಿದವರು. ಸ್ವಾಮಿಯ ಅನನ್ಯಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಸನ್ಯಾಸತ್ವವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ, ಅಮರನಾರೇಯಣಸ್ವಾಮಿ ಎಂಬ ಅಂಕಿತವನ್ನು ಹಾಕಿ ಕೀರ್ತನೆಗಳ ರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಗಂಧೋತ್ಸವ: ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಗಳಾದ ಡಾ. ಎಂ.ಆರ್‌.ಜಯರಾಮ್‌ ಅವರು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಗಂಧೋತ್ಸವದ ಸೇವೆಯನ್ನು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೂತನ ರಥೋತ್ಸವವನ್ನು ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯವೂ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ

ಕೈವಾರ ನಾಡು ಮೊದಲಿಗೆ ಬಾಣವಂಶದ ಮಹಾಬಲಿ ಬಾಣರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಗಂಗರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 'ಕಯ್ವರ ವಿಷಯ' ಎಂದು ಖ್ಯಾತವಾಯಿತು. ಮುಂದೆ ಈ ಭಾಗವು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಮತ್ತು ನೊಳಂಬರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೊಳಪಟ್ಟಾಗ 'ಕಯ್ವಾರನಾಡು' ಎಂದು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿತ್ತು. ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 'ನಿಗರಿಲಿ ಚೋಳಮಂಡಲ'ದ ಒಂದು ನಾಡಾಗಿತ್ತು. ಹೊಯ್ಸಳರ ದೊರೆ ರಾಮನಾಥನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ಅಧಿಪತ್ಯವು ಈ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮೊಟಕುಗೊಂಡಿತ್ತು. ನಂತರ ಕ್ರಿ.ಶ.1340ರ ನಂತರದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ಕೈವಾರ ನಾಡಿನ ಮೇಲೆ ಅಧಿಪತ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಚೋಳರ ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರಬಹುದೆಂಬುದು ಇತಿಹಾಸ ತಜ್ಞರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಹಲವಾರು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಗರ್ಭಗೃಹ, ಅಂತರಾಳ, ಸುಖನಾಸಿ, ನವರಂಗ ಹಾಗೂ ಮುಖಮಂಟಪವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀದೇವಿ, ಭೂದೇವಿ ಸಮೇತ ಶ್ರೀಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಆರು ಪುರಾತನ ಕಂಬಗಳಿವೆ. ಈ ಆರು ಕಂಬಗಳು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಕಂಬದಲ್ಲಿ ಕೋದಂಡರಾಮ, ಆಂಜನೇಯ, ಚನ್ನಕೇಶವ, ವೇಣುಗೋಪಾಲ, ಆಂಡಾಳ್‌ ಮುಂತಾದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಕಂಬದಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ, ದ್ವಾರಪಾಲಕ, ಯೋಗನರಸಿಂಹ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮತ್ತೆರಡು ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯದ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿರುವ ವಿಗ್ರಹಗಳ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ದೇವಾಲಯದ ನವರಂಗದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟದಿಕ್ಪಾಲಕರ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ದೇವಾಲಯದ ದ್ವಾರದಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಎರಡು ವಿಶೇಷ ಕಂಬಗಳಿವೆ. ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡುವ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿರುವ ಕೆತ್ತನೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಆಕರ್ಷಕ ಹಾಗೂ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವಿಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಶೈಲಿಯ ಕೆತ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.

ಬ್ರಹ್ಮರಥೋತ್ಸವ

ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರದ ಧಾರ್ಮಿಕ ದತ್ತಿ ಇಲಾಖೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಷ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ನಿತ್ಯೋತ್ಸವ ಪೂಜೆಗಳು ನೆರವೇರುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಶನಿವಾರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಅಭಿಷೇಕ ಪೂಜೆ, ಉತ್ಸವಗಳು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವೈಕುಂಠ ಏಕಾದಶಿ, ದ್ವಾದಶಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಫಾಲ್ಗುಣ ಮಾಸದ ಹೋಳಿಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಅಮರನಾರೇಯಣಸ್ವಾಮಿಯ ಬ್ರಹ್ಮರಥೋತ್ಸವವು ಶ್ರದ್ಧಾಭಕ್ತಿಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಮೂಲ ಮೂರ್ತಿಯು ಕೃತಯುಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿರುವುದು. ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಿಕರಾದಿಯಾಗಿ ನಾವು ದೇವಾಲಯದ ಕಂಬಗಳ ಬಳಿ ಕುಳಿತು ವೇದಾಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ. ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ದೈವೀಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರಭಾವವಾಗುತ್ತದೆ.
-ಎ.ಎಸ್‌.ರಾಮಕೃಷ್ಣಾಮಾಚಾರ್‌ | ಪ್ರಧಾನ ಅರ್ಚಕರು, ಅಮರನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ

ಮುಂದಿನ ಲೇಖನ

Vijay Karnataka News App: ನಿಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ನಡೆಯುವ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನುಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತೀರಾ? ಹಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಆ್ಯಪ್‌ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ರಿಪೋರ್ಟ್‌ ಕಳಿಸಿ
ಲೇಟೆಸ್ಟ್‌ ನ್ಯೂಸ್‌ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ, Vijay Karnataka ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ಪೇಜ್‌ ಲೈಕ್‌ ಮಾಡಿರಿ