ಆ್ಯಪ್ನಗರ

14 ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ 5 ಬಾರಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಗೆಲುವು !

ಇದೀಗ ಎಲ್ಲರ ಚಿತ್ತ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯತ್ತ ನೆಟ್ಟಿದೆ. ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲುವವರು ಪುರುಷರಾದರೆ, ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಚಾರ ನೀಡುವುದು ಮಾತ್ರ ಮಹಿಳೆಯರು. ಸ್ಟಾರ್‌ ನಟಿ ಇಲ್ಲವೇ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಅಕ್ಕ, ತಂಗಿ, ಹೆಂಡತಿ, ತಾಯಿ...ಹೀಗೆ ಅನೇಕರು ಪ್ರಚಾರ ಕಣಕ್ಕಿಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರೇ ಚುನಾವಣಾ ಕದನಕ್ಕಿಳಿದಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಬಯಲುಸೀಮೆ ಕಡೆ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ..!

Vijaya Karnataka 23 Apr 2018, 4:38 pm
ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಈವರೆಗೆ 3 ಮಂದಿ ಮಹಿಳೆಯರಷ್ಟೇ ಶಾಸಕರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ
Vijaya Karnataka Web state assembly elections women win 5 times in 14 elections
14 ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ 5 ಬಾರಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಗೆಲುವು !


* ಆರ್. ಶ್ರೀಧರ್, ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ

ಇದೀಗ ಎಲ್ಲರ ಚಿತ್ತ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯತ್ತ ನೆಟ್ಟಿದೆ. ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲುವವರು ಪುರುಷರಾದರೆ, ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಚಾರ ನೀಡುವುದು ಮಾತ್ರ ಮಹಿಳೆಯರು. ಸ್ಟಾರ್‌ ನಟಿ ಇಲ್ಲವೇ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಅಕ್ಕ, ತಂಗಿ, ಹೆಂಡತಿ, ತಾಯಿ...ಹೀಗೆ ಅನೇಕರು ಪ್ರಚಾರ ಕಣಕ್ಕಿಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರೇ ಚುನಾವಣಾ ಕದನಕ್ಕಿಳಿದಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಬಯಲುಸೀಮೆ ಕಡೆ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ..!

ಹೌದು..ಇದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾದರೂ ಸತ್ಯ. ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಇದುವರೆಗೂ ನಡೆದ 14 ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ (1951ರಿಂದ 2013ರವರೆಗೆ) ಒಟ್ಟು 438 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪೈಕಿ ಮಹಿಳಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 30 ಮಾತ್ರ ! ಅವರಲ್ಲಿ ಶಾಸಕಿಯರಾದವರು ಮೂರು ಮಂದಿಯಷ್ಟೇ! ಅದರಲ್ಲಿ ಐದು ಬಾರಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಧಿಧಿಸಿದ್ದರೂ, ಅವರಲ್ಲಿ ರೇಣುಕಾ ರಾಜೇಂದ್ರನ್‌ ಅವರೇ ಮೂರು ಸಲ ಶಾಸಕಿಯಾಗಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ, ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮಣೆ ಹಾಕದಿರುವುದು ವಿರ್ಪಯಾಸ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಈ ವರೆಗೆ ಎಲ್ಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಗೆದ್ದವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದಂತೆ 19 ಮಹಿಳೆಯರು ವಿವಿಧ ಪಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಪಕ್ಷೇತರರಾಗಿ ಸ್ಪಧಿಧಿರ್ಧಿಸಿ ಠೇವಣಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ:
ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಮಾನ ಸ್ಥಾನ-ಮಾನ ನೀಡಬೇಕೆಂಬ ಎಲ್ಲ ಆಶಯಗಳನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವೇ ಗಾಳಿಗೆ ತೂರಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 'ಬಿ ಫಾರಂ' ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಹಿಂದೇಟು ಹಾಕಿದೆ. ಲೋಕಸಭೆ ಹಾಗೂ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲೂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ ಕಲ್ಪಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಬೇಡಿಕೆ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನನೆಗುದಿಗೆ ಬಿದ್ದಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಶೇ.50ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದರೂ, ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚುನಾವಣಾ ಭೂತಕಾಲವೇ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಂದ ಮಹಿಳೆ ಶಾಸಕಿಯಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳೇ ಇಲ್ಲ. ಆಯ್ಕೆಯಾದವರಿಗೆ ರಾಜಕೀಯದ ನಂಟಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪ್ರಯೋಜನ ದೊರೆತಿರುವುದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.

ಮೂವರು ಶಾಸಕಿಯರು : ರೇಣುಕಾ ರಾಜೇಂದ್ರನ್‌ ಅವರ ಬಳಿಕ ಎನ್‌.ಜ್ಯೋತಿರೆಡ್ಡಿ ಅವರು ಮಹಿಳಾ ಶಾಸಕಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಗೌರಿಬಿದನೂರು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಮೊದಲ ಶಾಸಕ ನಾಗಯ್ಯ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗಳು ಎಂಬುದು ವಿಶೇಷ. 1994ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜನತಾದಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಜ್ಯೋತಿರೆಡ್ಡಿ ಅವರು ಎರಡನೇ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಹುರಿಯಾಳು ಎಸ್‌.ವಿ. ಅಶ್ವತ್ಥನಾರಾಯಣರೆಡ್ಡಿ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ 10,891 ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಗೆದ್ದು ವಿಧಾನಸೌಧ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದರು. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜೆಡಿಎಸ್‌ ವರಿಷ್ಠ ಎಚ್‌.ಡಿ.ದೇವೆಗೌಡರ 'ಮಾನಸ ಪುತ್ರಿ'ಯಂತಿದ್ದ ಜ್ಯೋತಿ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರು ಕೆಲ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಂದ ಜೆಡಿಎಸ್‌ ತೊರೆದು ಬಿಜೆಪಿ ಸೇರಿದರು. ಸದ್ಯ ಇವರು ಬಿಜೆಪಿ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದ ರಾಜ್ಯ ಘಟಕದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 1999ರಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ವಿಧಾಸನಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಚುನಾವಣಾ ಕಣಕ್ಕಿಳಿದಿದ್ದ ಕೆ.ವಿ.ಅನಸೂಯಮ್ಮ ನಟರಾಜನ್‌ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲೇ ಜೆಡಿಯು ನಿಂದ ಸ್ಪಧಿರ್ಧಿಸಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಎದುರಾಳಿ ಎಂ.ಶಿವಾನಂದ ಅವರನ್ನು 13,328 ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಮಣಿಸಿದ್ದರು.

ಸಚಿವೆಯಾಗಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ಒಬ್ಬರೇ : ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಚಿನ್ನಪ್ಪ ಅವರ ಪುತ್ರಿಯಾದ ರೇಣುಕಾ ರಾಜೇಂದ್ರನ್‌ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸ್ಪಧಿಧಿರ್ಧಿಸಿ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿದ್ದರು. 1978ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಬಾರಿ ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರದಲ್ಲಿ ಇಂದಿರಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸೋದರ ಮಾವ, ಜನತಾಪಕ್ಷ ದ ಎ.ಮುನಿಯಪ್ಪ ಅವರ ವಿರುದ್ದ 10,370 ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಗೆದ್ದು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಶಾಸಕಿಯಾದರು. 1989ರಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಕಣಕ್ಕಿಳಿದ ಇವರು 39,958 ಮತ ಗಳಿಸಿ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ ದ ಕೆ.ಎಂ.ಮುನಿಯಪ್ಪ ಅವರನ್ನು ಪರಾಭವಗೊಳಿಸಿ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ಶಾಸಕಿಯಾದರು. 5 ಬಾರಿ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪಧಿಧಿಧಿರ್ಧಿಸಿರುವ ರೇಣುಕಾ ಅವರು ಸದ್ಯ ರಾಜಕೀಯದಿಂದ ದೂರವೇ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ.

ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಸಕಿಯಾಗಿ ಮೊದಲು ವಿಧಾನಸೌಧ ಮೆಟ್ಟಿಲು ಹತ್ತಿದ ರೇಣುಕಾ ರಾಜೇಂದ್ರನ್‌ ಅವರಿಗೆ ಸಚಿವರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಅದೃಷ್ಟ ಒಲಿಯಿತು. 1980ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ರಾಜಕಾರಣದ ಪಲ್ಲಟಗಳ ನಡುವೆ ಆರ್‌.ಗುಂಡೂರಾವ್‌ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದಾಗ ರೇಣುಕಾ ಸಚಿವೆಯಾದರು. 1982ರಲ್ಲಿ ವಕೀಲ ಎ.ಕೆ.ಸುಬ್ಬಯ್ಯ ಅವರು ರೇಣುಕಾ ವಿರುದ್ಧ ಲಂಚದ ಆರೋಪ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಆಡಳಿತ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸದೇ, ತಮ್ಮ ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೇಳಗಿಳಿದರು. ರಾಜ್ಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸಚಿವರಾದವರಲ್ಲಿ ಆದಿಜಾಂಬವ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಏಕೈಕ ಮಹಿಳೆ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಇವರು ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

1979ರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಡಿ.ದೇವರಾಜ ಅರಸು ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಧಿಧಿಧಿಧಿನಾಯಕಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಧಿಧಿಧಿಗೆ ಸೆಡ್ಡು ಹೊಡೆದ ವೇಳೆ ಅರಸು ಸಂಪುಟದ ಬಹುಪಾಲು ಸಚಿವರು ಅವರಿಗೆ ನಿಷ್ಠರಾದರೆ, ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಮಂದಿ ಇಂದಿರಾ ನೇತೃತ್ವದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ನಿಷ್ಠರಾದವರ ಪೈಕಿ ರೇಣುಕಾ ರಾಜೇಂದ್ರನ್‌ ಕೂಡ ಒಬ್ಬರು.

ಠೇವಣಿಯು ಇಲ್ಲ !


ಪಾಳೆಗಾರಿಕೆæ ಮಾದರಿಯ ಚುನಾವಣಾ ಅಖಾಡ ಇರುವ ಚಿಂತಾಮಣಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಈ ವರೆಗೂ ನಡೆದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬರೇ ಮಹಿಳೆ ಮಾತ್ರ ಚುನಾವಣೆ ಎದುರಿಸಿರುವುದು ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಹಿಡಿದ ಕೈ ಗನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ.

ಈ ವರೆಗೂ ಆಂಜನೇಯರೆಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ಗಂಗಿರೆಡ್ಡಿ ಕುಟುಂಬಗಳ ರಾಜಕೀಯ ಕುಸ್ತಿ ಅಖಾಡ ವಾಗುತ್ತಲೇ ಬಂದಿರುವ ಚಿಂತಾಮಣಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ರೆಡ್ಡಿಗಳದ್ದೇ ದಬಾರ್‌ ಇರುವ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಂತೂ ಊಹೆಗೂ ನಿಲುಕದಾಗಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ ಕಿತ್ತಾಟಗಳಿಂದಾಗಿ ಮಾತ್ರವೇ ವಾಣಿ ಕೃಷ್ಣಾ ರೆಡ್ಡಿ ಕಳೆದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಧಿರ್ಧಿಸಿ ತಮ್ಮ ಠೇವಣಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ಸಂಸದ ಕೆ.ಎಚ್‌.ಮುನಿಯಪ್ಪ ಮತ್ತು ಚೌಡರೆಡ್ಡಿ ಕುಟುಂಬದ ನಡುವಿನ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಪರಿಣಾಮ 2013ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ವಾಣಿ ಕೃಷ್ಣಾರೆಡ್ಡಿ ಚುನಾವಣಾ ಕಣಕ್ಕಿಳಿದಿದ್ದರು. ಚೌಡರೆಡ್ಡಿ ಅವರ ಪುತ್ರ ಡಾ.ಎಂ.ಸಿ.ಸುಧಾಕರ್‌ ಅವರಿಗೆ ಮುನಿಯಪ್ಪ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಸ್ಪಧಿರ್ಧಿಸುವಂತೆ ಹೇಳಿದರೂ, ಒಪ್ಪದೆ ಪಕ್ಷೇತರರಾಗಿ ಸ್ಪಧಿಧಿಧಿರ್ಧಿಸಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಕೊನೆ ಕ್ಷ ಣದಲ್ಲಿ ಜೆಡಿಎಸ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ವಾಣಿ ಅವರನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕರೆತಂದು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗೆ ಬಲಿಯಾಗಿ ವಾಣಿ ಕೃಷ್ಣಾರೆಡ್ಡಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಠೇವಣಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಈ ಬಾರಿಯೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ವಾಣಿ ಕೃಷ್ಣಾರೆಡ್ಡಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್‌ ನೀಡಿರುವುದನ್ನು ಒಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದಲ್ಲೇ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.

ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದ ಮಹಿಳೆಯರು- 30

ಮಹಿಳೆಯರ ಅಧಿಧಿಧಿಕಾರದ ಸಂಖ್ಯೆ - 5

ಶಾಸಕಿಯರಾದ ಮಹಿಳೆಯರು-3

ಠೇವಣಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡವರು-19

ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪಧಿಧಿರ್ಧಿಸಿದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ವಿವರ

ವರ್ಷ ಪುರುಷ ಮಹಿಳೆ ಒಟ್ಟು

1951 18 0 18

1957 13 0 13

1962 10 0 10

1967 14 0 14

1972 18 1 19

1978 24 2 26

1983 16 3 19

1985 30 2 32

1989 40 5 45

1994 46 7 53

1999 23 2 25

2004 25 4 29

2008 50 2 52

2013 81 2 83

ಒಟ್ಟು 408 30 438

ಮುಂದಿನ ಲೇಖನ

Vijay Karnataka News App: ನಿಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ನಡೆಯುವ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನುಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತೀರಾ? ಹಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಆ್ಯಪ್‌ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ರಿಪೋರ್ಟ್‌ ಕಳಿಸಿ
ಲೇಟೆಸ್ಟ್‌ ನ್ಯೂಸ್‌ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ, Vijay Karnataka ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ಪೇಜ್‌ ಲೈಕ್‌ ಮಾಡಿರಿ