ದೇಶಸೇವೆಯ ಬಿಎಸ್‌ಎನ್‌ಎಲ್‌ ‘ದೇಶದ್ರೋಹಿ’ ಆದದ್ದು ಹೇಗೆ?! ಇದರ ವೈಫಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರದ ಪಾಲೆಷ್ಟು?

2009ನೇ ಇಸವಿಯವರೆಗೂ ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ ನಿರಂತರವಾಗಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ 10,000 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳಷ್ಟು ಲಾಭ ದಾಖಲಿಸುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ನಂತರ ಉಂಟಾದ ನಷ್ಟಗಳು ಸರಕಾರದ ಪಾಲಿಸಿಗಳಿಂದಾಗಿಯೇ ಸಂಭವಿಸಿದವು. 2010ರಲ್ಲಿ3ಜಿ ತರಂಗಾಂತರ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌, 10,187 ಕೋಟಿ ರೂ. ನೀಡಿ ಅದನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. 2015ರಲ್ಲಿನಡೆದ ಇನ್ನೊಂದು 3ಜಿ ತರಂಗಾಂತರ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ ಅನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ನಂತರ 2016ರಲ್ಲಿನಡೆದ 4ಜಿ ತರಂಗಾಂತರ ಹರಾಜು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲೂಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೇ ಇಲ್ಲ. ಜಿಯೊ, ಏರ್‌ಟೆಲ್‌, ಐಡಿಯಾ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ ಹಂಚಿಕೆಯಿಂದ ಸರಕಾರ 65,789 ಕೋಟಿ ರೂ. ಗಳಿಸಿತು. ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ 4ಜಿ ಅವಕಾಶ ಬಾಕಿಯಿದೆ; ಆದರೆ ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ಗೆ ನೀಡಿಲ್ಲ. ಈ ನಡುವೆ ದೇಶ 5ಜಿಗೂ ಸಜ್ಜಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅದನ್ನೂ ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ಗೆ ನೀಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಚಕಾರವಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಖಾಸಗಿ ಟೆಲಿಕಾಂ ಕಂಪನಿಗಳು ತೀವ್ರ ವೇಗದ ತರಂಗಾಂತರ ಪಡೆದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿಉತ್ತಮ ಸ್ಪರ್ಧೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ ಸ್ವತಃ ಕುಂಟುವಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರವೇ ಮಾಡಿದೆ. ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಸರಕಾರ 4ಜಿಯನ್ನು ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ಗೆ ತಡೆಹಿಡಿದಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪ ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ನ ಹಿರಿಯ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳದ್ದು. ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ನ ಹಲವು ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು, ಅದರ ನಷ್ಟ ಸರಿದೂಗಿಸುವ ಕಾರಣ ನೀಡಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಕಾಯಂ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಬದಲು, ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನ ಹಾಗೂ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಹಾಗೂ ಗುತ್ತಿಗೆ ನೌಕರರನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

2015ರಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ರಿಲಯನ್ಸ್‌ ಜಿಯೊ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿತು. ಟೆಲಿಕಾಂನಲ್ಲಿ ಯಾವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯೂ ಇಲ್ಲದ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸರಕಾರ 3ಜಿ ಹಾಗೂ 4ಜಿಯನ್ನು ಧಾರಾಳವಾಗಿ ನೀಡಿತು. ಅತ್ಯಂತ ಅಗ್ಗದ ದರಗಳ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಜಿಯೊ ಒಡ್ಡಿತು. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿಆರೋಗ್ಯಕರ ಪೈಪೋಟಿ ಕಾಪಾಡಲು ಟೆಲಿಕಾಂ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆ (ಟ್ರಾಯ್‌) ಯಾವ ಕ್ರಮವನ್ನೂ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಟೆಲಿಕಾಂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ನಷ್ಟದಲ್ಲಿವೆ; ಬಿಎಸ್ಸೆನ್ನೆಲ್‌ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲ.

ಖಾಸಗಿ ಟೆಲಿಕಾಂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಡನೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಹೂಡಿ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಸೇವೆ ನೀಡಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಬಿಎಸ್‌ಎನ್‌ಎಲ್‌ ಸಂಸ್ಥೆ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ, ವಿಳಂಬ ನೀತಿ ಮುಂತಾದ ಸರಕಾರಿ ವಲಯದ ಎಲ್ಲ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಯಿತು. ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಕೌಶಲಾಭಿವೃದ್ಧಿ, ಟೆಲಿಕಾಂನಂಥ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ವಿನಯಶೀಲತೆ, ಗ್ರಾಹಕರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ತುರ್ತಾಗಿ ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಚುರುಕುತನ ಎಲ್ಲದರಲ್ಲೂ ಹಿಂದುಳಿಯಿತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳಲ್ಲಿಉಡಾಫೆ, ಕೆಲಸ ಮಾಡದೆ ಹೋದರೂ ಸರಕಾರಿ ಸಂಬಳ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಧೋರಣೆ ನೆಲೆಸಿದೆ. ಗ್ರಾಹಕರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸದ ಜಡತ್ವವೂ ಇದೆ. ಆದರೆ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಸರಿ ದಾರಿಗೆ ತರಲಾರದ ಹೊಣೆಯನ್ನೂ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರವೇ ಹೊರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಟೆಲಿಕಾಂ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಮಾಡಿದ ಬಿಎಸ್‌ಎನ್‌ಎಲ್‌, ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಬಲಿಷ್ಠವಾದ ಜಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗುಡ್ಡಗಾಡು, ಮರುಭೂಮಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಇದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಇದೊಂದು ಸೇವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿರುವವರು ಸಾಕಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಸರಕಾರ ನೈತಿಕ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದರೆ ಈಗಲೂ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗಿಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸೇವೆ ನೀಡಬಹುದು. ನಷ್ಟದ ಕಾರಣ ನೀಡಿ ಇದನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಳಿಸಿದರೆ, ಟೆಲಿಕಾಂ ವಲಯದಲ್ಲಿಖಾಸಗಿ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯ ಉಂಟಾಗಬಹುದು ಎಂಬುದು ಆತಂಕ.