ಮುಂಬಯಿ: ನಗರದ ನೆಪಿಯನ್ ಸೀ ರೋಡ್ನಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುವ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಕಲಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಳೆಯ ಸುಂದರ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಹಾಗೂ 1940ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ 'ಸೇಫ್ ಹೌಸ್' ಆಗಿದ್ದ ದ್ದ 'ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಿವಾಸ' ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ಮಾರಾಟಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ.
ಕಪಾಡಿಯಾ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿರುವ ಈ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು 1904ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. 1940ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿದ್ದ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್, ರಾಮ್ ಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾ, ಅರುಣಾ ಅಸಫ್ ಅಲಿ, ಅಚ್ಯುತ ಪಟವರ್ಧನ್ ಅವರಿಗೆ ಈ ಬಂಗಲೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ತಾಣವಾಗಿತ್ತು. ಗುಪ್ತ ಸಬೆ ನಡೆಸಲು ಜವಾಹರ್ಲಾಲ್ ಅವರೂ ಒಮ್ಮೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು.ಕಸ್ತೂರ್ಬಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರೂ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿದ್ದರು.
ಪಾರ್ಸಿ ಕುಟುಂಬದಿಂದ 1917ರಲ್ಲಿ ಕಪಾಡಿಯಾ ಕುಟುಂಬವು ಒಂದು ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗೆ ಈ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತ್ತು. ಎರಡು ಅಂತಸ್ತಿನ ಈ ಬಂಗಲೆ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 20 ಸಾವಿರ ಚದರ ಅಡಿ ಇದ್ದು, ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂತಸ್ತು ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಸೋದರರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸದಸ್ಯರಿದ್ದು, ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಸಾಕಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ, ಹೀಗಾಗಿ ಮಾರದೆ ಬೇರೆ ಉಪಾಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮನೆಯೊಡತಿ ಉಷಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ತಾತ ಈ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ್ದು, 1942-43ರಲ್ಲಿ ನಾನು ಸಣ್ಣ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೋರಾಟ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆಗ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಇಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ ತಾಣದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಚಾರವಾಗುತ್ತಿರುವ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ನೆಪಿಯನ್ ಸೀ ರೋಡ್ನಲ್ಲಿ ಬಿಕಾನೇರ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್, ಕಛ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟಲ್, ವಾಂಕನೇರ್ ಹೌಸ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಐಷಾರಾಮಿ ಬಂಗಲೆಗಳಿದ್ದವು.
ಕಪಾಡಿಯಾ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿರುವ ಈ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು 1904ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. 1940ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿದ್ದ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್, ರಾಮ್ ಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾ, ಅರುಣಾ ಅಸಫ್ ಅಲಿ, ಅಚ್ಯುತ ಪಟವರ್ಧನ್ ಅವರಿಗೆ ಈ ಬಂಗಲೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ತಾಣವಾಗಿತ್ತು. ಗುಪ್ತ ಸಬೆ ನಡೆಸಲು ಜವಾಹರ್ಲಾಲ್ ಅವರೂ ಒಮ್ಮೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು.ಕಸ್ತೂರ್ಬಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರೂ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿದ್ದರು.
ಪಾರ್ಸಿ ಕುಟುಂಬದಿಂದ 1917ರಲ್ಲಿ ಕಪಾಡಿಯಾ ಕುಟುಂಬವು ಒಂದು ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗೆ ಈ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತ್ತು. ಎರಡು ಅಂತಸ್ತಿನ ಈ ಬಂಗಲೆ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 20 ಸಾವಿರ ಚದರ ಅಡಿ ಇದ್ದು, ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂತಸ್ತು ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಸೋದರರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸದಸ್ಯರಿದ್ದು, ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಸಾಕಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ, ಹೀಗಾಗಿ ಮಾರದೆ ಬೇರೆ ಉಪಾಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮನೆಯೊಡತಿ ಉಷಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ತಾತ ಈ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ್ದು, 1942-43ರಲ್ಲಿ ನಾನು ಸಣ್ಣ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೋರಾಟ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆಗ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಇಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ ತಾಣದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಚಾರವಾಗುತ್ತಿರುವ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ನೆಪಿಯನ್ ಸೀ ರೋಡ್ನಲ್ಲಿ ಬಿಕಾನೇರ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್, ಕಛ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟಲ್, ವಾಂಕನೇರ್ ಹೌಸ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಐಷಾರಾಮಿ ಬಂಗಲೆಗಳಿದ್ದವು.