ಕೌದಿ ಹೊಲಿವ ಕೈಗಳಿಗೆ ಕೈತುಂಬ ಕೆಲಸವಿಲ್ಲ

ಶಿವರಾಜ ಬಂಡಿಹಾಳ, ಹನುಮಸಾಗರ

ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಚ್ಚನೆ, ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತಂಪನೆ ಹಿತನೀಡುವ ಕೌದಿ ಇಡೀ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲೇ ಫೇಮಸ್‌. ಆದರೆ, ಕೌದಿ ಹೊಲಿದು ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಹಿಟ್ಟು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ನೂರಾರು ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಇಂದು ಸಾಕಷ್ಟು ಕೆಲಸವಿಲ್ಲ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಸುಬು ನಂಬಿಕೊಂಡು ಬಂದವರು ಸಂಕಷ್ಟದ ಕುಲುಮೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಕೌದಿ ತಯಾರಿಸಲು ಬಂಡವಾಳ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ ಶ್ರಮದ್ದೇ ದೊಡ್ಡಪಾಲು. ದಾರದ ಉಂಡೆ, ಸೂಜಿ, ಬೇಕಾದ ಬಟ್ಟೆಬರೆಗಳಿದ್ದರೆ ಹಿತಾನುಭವ ನೀಡುವ ಕೌದಿ ನಾಲ್ಕಾರು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಯಾರಾಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಂಬಳಿಗೆ ಸಡ್ಡು ಹೊಡೆದು ನಿಂತಿದ್ದ ಅರಿವೆಗಳಿಂದ ಹೊಲಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಕೌದಿಯನ್ನು ಕೇಳುವವರು ಇಲ್ಲದಂತಾಗಿದೆ. ಇಂದಿಗೂ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಜನರು ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಹಳೆಯ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ಸೇರಿಸಿ ಕೌದಿ ಹೊಲಿಯುವವರೆಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಪಟ್ಟಣಿಗರ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಹೀಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತೆ ಕೌದಿ: ಕೌದಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವಂತಹ ಕುಟುಂಬಸ್ಥರು ನಾನಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಹಳ್ಳಿಗರಿಂದ ಕೌದಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅವರು ನೀಡುವ ಹಳೆಯ ಅರಿವೆಗಳನ್ನು ಗಂಟುಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಆ ಎಲ್ಲ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ತೊಳೆದು ಒಣಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಣಗಿದ ಮೇಲೆ ಸವೆದು ಹಳೆಯದಾಗಿರುವ ಆ ಅರಿವೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಗಟ್ಟಿ ಭಾಗ ಹುಡುಕಿ ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಕುಟುಂಬದ ವೃದ್ಧರು, ಯುವತಿಯರು ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಾಮೂಹಿಕವಾಗಿ ಡಬ್ಬಣ ಗಾತ್ರದ ಸೂಜಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಕೌದಿ ಹೊಲೆಯಲು ಕೂಡುತ್ತಾರೆ. ಪುಟ್ಟ ಕೂಸಿಗೆ ಹಾಸುವ ಅಳತೆಯಿಂದಿಡಿದು, ದೊಡ್ಡ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತಾರು ಜನರು ಮಲಗಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾದ ಕೌದಿಗಳನ್ನು ಇವರು ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಣ್ಣ ಕೌದಿಗಳಾದರೆ ಒಬ್ಬರೇ ಹೊಲಿಯುತ್ತಾರೆ. ದೊಡ್ಡ ಕೌದಿಯನ್ನು ನಾಲ್ಕಾರು ಜನರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕುಳಿತು ಕೈಹೊಲಿಗೆ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ.

ರಾಟಿಗಳ ಭರಾಟೆ: ಜೀನ್ಸ್‌ ಬಟ್ಟೆ ಹೊಲಿಯುವ ರಾಟಿಗಳಿಂದ ಕೌದಿ ಹೊಲಿಯಲು ಬರುತ್ತಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ ಈಗ ಕೌದಿ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ದರ್ಜಿಗಳು ಕೈ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲ ಸಣ್ಣ ದರ್ಜಿಗಳು ಜೀನ್ಸ್‌ ಬಟ್ಟೆ ಹೊಲಿಯಲು ಬಳಸಿ ಹಳೆಯದಾಗಿರುವ ರಾಟಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಕಡೆಗೆ ಬಂದು ಕಡಿಮೆ ಕೂಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೌದಿ ಹೊಲಿದು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೇ ತಳವೂರಿ ಕೌದಿ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊಳವೊಂದಕ್ಕೆ 20 ರಿಂದ 30 ರೂಪಾಯಿಯಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಕೂಲಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಹಳ್ಳಿಗರು ಕೈಹೊಲಿಗೆಗಿಂತ ರಾಟಿ ಹೊಲಿಗೆಯತ್ತ ಆಸಕ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ರಾಟಿಯಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕಾರು ಕೌದಿಗಳನ್ನು ಹೊಲಿಯುತ್ತಾರಾದರೂ ಕೈಯಿಂದ ಹಾಕಿದ ಹೊಲಿಗೆಗೂ ಹಾಗೂ ರಾಟಿಯಿಂದ ಹಾಕಿದ ಹೊಲಿಗೆಗೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಅಂತರವಿದೆ. ಆದರೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ಬೇಗ ತಯಾರಾಗುವ ರಾಟಿ ಕೌದಿಗೆ ಮೊರೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುವುದು, ಕೈಹೊಲಿಗೆಯಿಂದ ಕೌದಿ ತಯಾರಿಸುವ ಮೋಚಿ ಸಮುದಾಯದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಕುತ್ತು ತಂದಿದೆ. 'ತಾಳಿಕೆ-ಬಾಳಿಕೆಗೆ ಕೈಯಿಂದ ಹೊಲಿಗೆ ಹಾಕಿದ ಕೌದಿಗಳೇ ಉತ್ತಮ. ಅಲ್ಲದೇ ರಾಟಿಯಿಂದ ಅವಸರವಾಗಿ ಹೊಲಿಯುವುದರಿಂದ ಕಲಾತ್ಮಕ ಕೌದಿಯ ಮೆರುಗು ಮರೆಯಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ' ಕೌದಿ ಹೊಲಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕುಟುಂಬಗಳು ಈ ಕೌದಿ ಹೊಲಿಯುವ ಕಾಯಕವನ್ನೇ ನಂಬಿದ್ದು, ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಬೇಡಿಕೆ ಇಲ್ಲದೇ ಆಗೊಂದು ಹೀಗೊಂದು ಕೌದಿ ಹೊಲಿಯುವ ಮೂಲಕ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನು ಕೆಲ ಕುಟುಂಬಗಳು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಇತರೆ ಕೆಲಸಗಳ ಮೊರೆ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ.

.....................

ರಾಟಿ ಬಂದ ನಂತರ ನಮ್ಮ ದುಡಿಮೆಗೆ ಪೆಟ್ಟು ಬಿದ್ದಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಕುಟುಂಬ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಸರಕಾರದವರು ಕೌದಿ ಹೊಲಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಉಚಿತವಾಗಿ ರಾಟಿ ಸೌಕರ್ಯ ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಉಪಜೀವನ ನಡೆಸಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಂತಾಗುತ್ತದೆ.

- ಈರಮ್ಮ ಬಡಿಗೇರ, ಹನುಮಸಾಗರ