ಮಂಗನ ಕಾಯಿಲೆ ಹರಡಲು ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಧ್ಯಮವೇ 'ಉಣುಗು'

ಶಿವಮೊಗ್ಗ: ಮಂಗನ ಕಾಯಿಲೆ ಹರಡಲು ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಧ್ಯಮವೇ 'ಉಣುಗು'. ಇದೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಲೋಕವಾಗಿದ್ದು, ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಿರುವುದು ಸಾಕಷ್ಟಿದೆ.

ಉಣ್ಣೆ ಅಥವಾ ಉಣುಗು ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಬೊರಿಲಿಯೋಸಿಸ್‌, ಎರ್ಲಿಚಿಯೋಸಿಸ್‌ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಹರಡಿದರೆ, ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೆ ಅನಾಪ್ಲಾಸ್ಮೋಸಿಸ್‌, ಬೆಬೆಸಿಯೋಸಿಸ್‌, ಥ್ಯೆಲೇರಿಯಾಸಿಸ್‌ ಇತ್ಯಾದಿ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ರೋಗ ಹರಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳು ಕಚ್ಚುವಾಗ ಜೊಲ್ಲುಗ್ರಂಥಿಯಿಂದ ಸ್ರವಿಸುವ ವಿಷ ಮನುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ರ್ವವಾಯು ಪೀಡೆ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಉಣುಗು ಅರಾಕಿನಿಡ್ಸ್‌ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಕೀಟವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಪಂಚಾದ್ಯಂತ ಉಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 900 ವಿಧಗಳಿದ್ದು, ಇವುಗಳನ್ನು ಗಟ್ಟಿ ಉಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಮೆತ್ತನೇ ಉಣ್ಣೆ ಎಂದು ವಿಭಾಗಿಸಬಹುದು. ಗಟ್ಟಿ ಉಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 700 ವಿಧಗಳಿದ್ದು, ಇವುಗಳಿಗೆ 4 ಜತೆ ಅಂದರೆ 8 ಕಾಲುಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಗಟ್ಟಿ ಕವಚವಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಉಣ್ಣೆಗಳಿಗೆ ರಕ್ಷ ಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮೆತ್ತನೇ ಉಣ್ಣೆಗಳ ಶರೀರದ ಮೇಲೆ ಗಟ್ಟಿ ರಕ್ಷಾ ಕವಚವಿರುವುದಿಲ್ಲ.

ಮಂಗನ ಕಾಯಿಲೆ ಉಂಟು ಮಾಡುವ 'ಹೀಮೋಪೈಸಾಲಿಸ್‌ ಸ್ಪೈನಿಜೆರಾ' ಉಣ್ಣೆ ತನ್ನ ಜೀವಿತ ಅವಧಿಯ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಾದ ಲಾರ್ವ, ನಿಂಫ್‌ ಮತ್ತು ವಯಸ್ಕತನವನ್ನು ಮಂಗ ಅಥವಾ ಮನುಷ್ಯ ಅಥವಾ ಜಾನುವಾರಿನ ಮೇಲೆ ಕಳೆಯುತ್ತದೆ. ಗಂಡು ಉಣ್ಣೆಗಳು ರೋಗ ಹರಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಕ್ರಿಯೆಯ ನಂತರ ಸಾಯುತ್ತವೆ. ಮಿಲನ ಕ್ರಿಯೆ ಹೆಣ್ಣು ಉಣ್ಣೆ ರಕ್ತ ಕುಡಿಯಾಗುವಾಗಲೇ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೈಮೇಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ವಿಶೇಷ.

*ಉಣ್ಣೆಯ ಜೀವಚಕ್ರ: ರಕ್ತ ಕುಡಿದ ಉಣ್ಣೆ ಸುಮಾರು 1.5 ಸೆಂಮೀವರೆಗೆ ಹಿಗ್ಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಹೆಣ್ಣು ಉಣ್ಣೆ 4 ಸಾವಿರ ಮೊಟ್ಟೆ ಇಟ್ಟು ಸಾಯುತ್ತದೆ. ತತ್ತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಮುಂದಿನ ಹಂತಕ್ಕೆ ರೋಗಾಣುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಲಾರ್ವಗಳು ಬದುಕಲೂ ರಕ್ತ ಬೇಕು. ರೇಡಿಯೋ ಅಂಟೆನಾದಂತ ಅಂಗ ಚಾಚಿಕೊಂಡು ರಕ್ತ ಭರಿತ ಮಂಗ, ಮನುಷ್ಯ ಅಥವಾ ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತದೆ.

'ನಿಂಫ್‌' ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಲು ಸಹಿಸಲಾಗದು. ಬಿಸಿಲಿಗೆ ಹುಲ್ಲಿನ ಎಲೆಯ ಬುಡಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತವೆ. ನೀರಿನ ತೇವಾಂಶ ಹೀರಿಕೊಂಡು ಪುನಃ ಚುರುಕಾಗುತ್ತವೆ. ವಸಂತ ಋುತುವಿನಲ್ಲಿ ಚುರುಕಾಗಿರುವ ಇವು ಚಳಿಗಾಲ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶೀತನಿದ್ರೆಗೆ ತೆರಳುತ್ತವೆ. ಅನುಕೂಲಕರ ವಾತಾವರಣ ಬಂದಾಗ, ರಕ್ತ ಕುಡಿಯಲು, ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಅರಸುತ್ತವೆ.

======================
ರಕ್ತ ಕುಡಿದ ಹೆಣ್ಣು ಉಣ್ಣೆಗಳು ರೋಗಪೀಡಿತ ಮಂಗ ಸತ್ತಾಗ ಅಥವಾ ಮುಂಚೆಯೇ ನೆಲಕ್ಕೆ ಬೀಳುತ್ತವೆ. ನಿಂಫ್‌ಗಳು ರಕ್ತ ಸಿಗುವ ಕಡೆ ಸ್ಥಾನ ಭದ್ರಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ರಕ್ತ ಕುಡಿಯುವಾಗ ಅವುಗಳ ಬಾಯಲ್ಲಿನ ವೈರಾಣು ಆ ಪ್ರಾಣಿ ಅಥವಾ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೆ ಮಂಗನ ಕಾಯಿಲೆæ ಬಂದ ಬಗ್ಗೆ ದಾಖಲೆಗಳಿಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ಅವು ವೈರಾಣುಗಳ ವಾಹಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಸಬಹುದು ಎಂಬ ಶಂಕೆಯೂ ಇದೆ.
- ಡಾ. ಎನ್‌.ಬಿ.ಶ್ರೀಧರ್‌, ಪ್ರಧಾನ ಸಂಶೋಧಕರು ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, ಜಾನುವಾರುಗಳ ನಿಗೂಢ ಕಾಯಿಲೆಗಳ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ
ಪಶುವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಶಿವಮೊಗ್ಗ